Woord vooraf:
Omdat een zo betrouwbaar mogelijk beeld van het cognitieve functioneren moet worden verkregen, kunnen we op deze pagina niet de afbeeldingen van de test laten zien. Het zou in het nadeel kunnen zijn van de persoon met hersenletsel die binnenkort zo'n NPO test moet doen, als diegene "beter scoort" omdat hij of zij heeft kunnen oefenen. Dan breng je niet goed het hersenletsel in beeld. Voor omstanders wijzen we naar onze webshop voor de test met de woorden in andere kleuren geschreven.

Een neuropsychologisch onderzoek, afgekort NPO , kan verborgen schade aan het brein aan het licht brengen. Het onderzoekt psychologische verschijnselen en functies met een veronderstelde neurologische achtergrond. Het kan soms gevolgen van hersenletsel in kaart brengen dat een MRI of CT scan niet kan.

Een neuropsychologisch onderzoek wordt aangevraagd wanneer er klachten zijn op het gebied van:

• het cognitief functioneren, zoals veranderingen in aandacht, geheugen, waarneming, taal, denken, tempo en uitvoeren van handelingen;
• gedrag en emoties, zoals initiatiefverlies, verminderde sociale vaardigheden, agressiviteit, angst, depressiviteit, vijandig gedrag en persoonlijkheidsveranderingen.

Wat houdt het neuropsychologisch onderzoek in? Bij het onderzoek worden de klachten door middel van een gesprek in kaart gebracht. In het gesprek wordt ook geprobeerd inzicht te krijgen in het functioneren zoals het was voor de klachten.

Daarnaast krijgt men een aantal tests en soms ook vragenlijsten. De tests zijn meestal een soort puzzels en quizvragen. De tests meten onder andere intelligentie, korte- en lange termijngeheugen, concentratievermogen, werktempo, waarneming, taalvaardigheid, ruimtelijk inzicht en planning.

Tevens wordt aan de hand van het NPO getest of iemand schade heeft in het zien; is het zicht beperkt (voor een deel?). Ook wordt getest of de persoon in kwestie goed het overzicht heeft door onder andere te kijken of hij/zij twee dingen tegelijk kan doen en de tijd kan bewaken.

Specifieke hersengebieden geven specifieke schade en daar zijn weer specifieke tests en puzzels voor.

Daarom zijn sommige tests voor de ene mens makkelijk, maar voor de andere moeilijk. De vragenlijsten brengen klachten over angst of somberheid goed in kaart. Het onderzoek kan ook informatie geven over de aard van veranderingen in het denken, maar ook de locatie van het letsel in de hersenen.

De test is niet meer betrouwbaar als mensen vooraf onze site hebben bekeken. Dat kan erg in het nadeel van de te testen persoon zijn. Daarom laten we slechts een enkele afbeelding zien. Ga niet oefenen!

Een neuropsychologisch onderzoek duurt gemiddeld drie uur, maar dat kan afwijken. Als de testpersoon bijvoorbeeld minder belastbaar is, wordt de test in twee keer gedaan. De testpersoon geeft altijd aan wat hij nog aankan.

De resultaten van het NPO worden vervolgens in het neuropsychologisch verslag verwerkt. Het verslag bestaat uit de volgende onderdelen:

• Extra informatie/anamnese/voorgeschiedenis (hoe patiënt (mogelijk) het hersenletsel is opgelopen met daarbij de meest recente beeldvorming van de hersenen, de huidige klachten die de patiënt ervaart, de hulpverlenersgeschiedenis met daarbij eventueel eerder (neuropsychologisch)onderzoek, de persoonlijke- familie en- sociale situatie en de medicatie die op dat moment gebruikt wordt).
• Observaties die tijdens het (neuropsychologisch) onderzoek zijn gedaan
• De resultaten: Bespreking van de gevonden testresultaten
• Conclusie: samenvatting van bovenstaande onderdelen met een conclusie.

Piekprestatie

Men moet beseffen dat een NPO onder optimale omstandigheden plaatsvindt, zonder afleidende factoren. In deze situatie kan soms een piekprestatie worden neergezet die in het dagelijks leven wellicht niet gehaald kan worden.

• De testruimte moet goed verlicht en geluidsarm zijn
• Uitvoerbaarheid voor de patiënt van de test (goed kunnen horen of zien" instructie begrijpen"  tijdslimiet voor de test opheffen)
• volhoudbaarheid  voor  de  patiënt    (vermoeidheid,   geen  moeilijke    starttest,  computergebruik  voor   ouderen)  dat  de  testprestatie  beïnvloedt, maar niet valt  binnen de meetpretentie van de test).

Disharmonisch profiel
Een neuropsychologisch onderzoek kan een disharmonisch intelligentieprofiel aan het licht brengen, iets wat bij veel mensen met hersenletsel voorkomt.In de nieuwste WAIS (Wechsler Adult Intelligence Scale) worden deze testen niet meer gebruikt.
Enerzijds kan iemand verbaal sterk zijn maar op uitvoerende taken heel slecht scoren, zoals niet kunnen plannen of overzien.

De cognitie wordt gemeten met een intelligentietest. Lees meer over cognitieve problemen na hersenletsel. Lees meer over moeite hebben met de uitvoerende taken ofwel executief disfunctioneren.

Geheugen

Tijdens het NPO worden verschillende geheugen testen afgenomen. Het doel van elk van deze testen is voornamelijk om de capaciteit van het werkgeheugen, kortetermijngeheugen en lange termijn geheugen te onderzoeken.

Soms wordt er een onderscheid gemaakt in het visueel geheugen en het geheugen voor woorden/zinnen.

Woordenkennis, begrijpen
Heeft iemand begrip van sociale situaties van woordbegrippen, algemene principes, is er algemene kennis en kan die kennis nog toegepast worden? Hier zijn verschillende tests voor.

Verdeelde aandacht opbrengen

In een NPO zit meestal ook een Stroop kleurentest, genaamd naar dhr. Stroop die deze test bedacht. Deze test is bedoeld om de verdeelde aandacht te meten.  

In deze taak worden kleurwoorden gedrukt in tegenstrijdige inktkleuren. Zo wordt bijvoorbeeld het woord ROOD gedrukt met gele inkt. De opdracht is om in een hele serie van zulke woorden steeds de kleur van de inkt te benoemen. De neiging om het woord zelf op te lezen moeten we daarbij dus onderdrukken. We tonen een klein stukje:

Wordt een NPO vergoed door de zorgverzekeraar?

Zie het antwoord op https://www.hersenletsel-uitleg.nl/informatie/behandelaars-professionals/neuropsycholoog#12

Het Expertise Centrum Diagnostiek van Altrecht heeft meerdere vestigingen in de Randstad en zij verrichten wel NPO's voor de eerste lijn. Hier is wel een verwijzing voor nodig van de huisarts of medisch specialist. Dit wordt vergoed vanuit de basisverzekering.