Hersenletsel door neuro- degeneratieve ziekte
Neurodegeneratieve aandoeningen
We spreken over hersenletsel door een degeneratieve ziekte als na verloop van jaren steeds meer zenuwcellen of de verbindingen tussen deze zenuwcellen in de hersenen afsterven. In ernst toenemende klachten noemen we progressief.
In sommige gevallen kan de achteruitgang heel snel verlopen, terwijl in andere gevallen mensen nog jarenlang een redelijk leven kunnen leiden.
Soms zijn de gevolgen van de neurodegeneratie alleen lichamelijk, zoals problemen met lopen, moeite met bewegen, problemen met slikken en/of spraak.
Soms zijn zowel lichamelijke als cognitieve gevolgen merkbaar. Het komt ook voor dat de neurodegeneratie zich alleen uit in cognitieve gevolgen. Dat is wat normaal gesproken dementie wordt genoemd.
Als je brein achteruitgaat... en je lichaam je in de steek laat..
Parkinsonisme:
Schade aan de basale gangliacellen kan problemen veroorzaken met het vermogen om spraak, beweging en houding te beheersen. Dat wordt parkinsonisme genoemd Parkinsonisme is een combinatie van symptomen die voor het eerst beschreven zijn bij de ziekte van Parkinson. Het is niet voorbehouden aan de ziekte van Parkinson.
De verschillende ziektebeelden die de karakteristieke verschijnselen hebben van minder goede aansturing van de spieren en heten Atypische Parkinson.
Dopamine
Dopamine is een hersensignaalstof (neurotransmitter) dat aangemaakt wordt in de basale kernen (basale ganglia) en bijvoorbeeld voor een goede aansturing van de spieren noodzakelijk is. Als er geen dopamine is kunnen de parkinsonisme symptomen zich voordoen.
Geen aanmaak van dopamine
Bij de ziekte van Parkinson worden de hersencellen in de basale ganglia ( in de zwarte kern of substantia nigra) die dopamine aanmaken aangetast.
Niet ontvangen van dopamine
Als de hersencellen beschadigd raken die de dopamine moeten ontvangen of door medicatie niet meer kunnen ontvangen, zie je dezelfde karakteristieke combinatie van symptomen van minder goede aansturing van de spieren als beven of trillen (tremor), bewegingsarmoede, stijfheid (rigiditeithypokinesie) en houdingsafwijkingen.
De symptomen van parkinsonisme kunnen individueel verschillen.
Mogelijke klachten:
- Beven of trillen (tremor) van armen en benen (meestal in rust).
- Bewegingsarmoede, gebrek aan spontane bewegingen, vertraging van bewegingen (waaronder bijvoorbeeld verminderde gezichtsuitdrukking: een 'maskergelaat' en minder meebewegen van de armen bij het lopen).
- Startproblemen zoals bij het opstaan uit bed of uit een stoel.
- Moeite met de fijne motoriek, kleine handbewegingen (vaak ook kleiner handschrift).
- Stijfheid (rigiditeithypokinesie).
- Houdingsafwijkingen en verlies van houdingsreflexen.
- Zachtere spraak, monotone stem
Bijkomende problemen die genoemd worden bij ziekten waarbij parkinsonisme voorkomt zijn (op alfabetische volgorde):
- angst
- apathie
- dementie
- depressie
- problemen met:
- geheugen
- kauwen
- lage bloeddruk bij opstaan (orthostatische hypotensie)
- ontlasting
- slaap
- slikken
- urineren.
Parkinson PLUS
Daarnaast kan iedere patiënt nog andere klachten hebben wat wel Parkinson Plus wordt genoemd:
- MSA met autonome functiestoornissen en eventueel verstoord evenwicht (ataxie);
- PSP met een typische blikverlamming en stand van nek;
- CBD met een bepaald type dementie;
- bij een herseninfarct zijn klachten afhankelijk van grootte en plaats van het infarct;
- postencefalitisch parkinsonisme gaat gepaard met slaperigheid en apathie.
De volgende ziektes vallen onder neurodegeneratieve aandoeningen:
-
de ziekte van Alzheimer
-
de ziekte van Parkinson
-
de ziekte van Huntington
-
PSP Progessieve Supranucleair Parese
-
CAA Cerebrale Amyloid Angiopathie (zie onder hersenbloedingen)
-
MS Mutiple Sclerose,
-
MSA Meervoudige Systeem Atrofie
-
CBD Cortico Basale Degeneratie
-
FTD Frontotemporale Dementie
-
ADCA Autosomaal Dominant-erfelijke Cerebellaire Ataxie
- Vasculaire dementie
- ALS met name noemen wij ALS hier omdat ook de hersenstam betrokken kan raken.
- Korsakov
- In principe zijn meerdere stofwisselingsziekten ook 'degeneratieve aandoeningen' zoals cerebrale ALD, ziekte van Batten Syndroom van Leigh / Ziekte van Leigh en MLD. Het kenmerk is de verstoorde stofwisseling en ophoping van afvalstoffen.
Er zijn verschillende soorten dementie:
Dementie is een verzamelnaam van ziekten die de gezondheid van hersenen beïnvloeden. Er is sprake van een geheugenstoornis in combinatie met een of meer andere cognitieve stoornissen (afasie, apraxie, agnosie, stoornis in de uitvoerende functies) én een negatieve invloed op het dagelijks functioneren.
Er zal moeten worden uitgezocht of er andere oorzaken zijn voor de cognitieve stoornissen .
Zowel psychisch als fysiek zal het lichaam achteruitgaan. Er zijn ruim 50 soorten dementie. Alle soorten zijn verschillend, maar ze hebben allemaal gemeen dat de hersenen beschadigd raken en dat het proces progressief is.
Hoewel er ruim 50 soorten van dementie zijn, komen deze soorten het meeste voor:
Van deze vier types komt de ziekte van Alzheimer het vaakst voor. Na Alzheimer komt vasculaire dementie het meest voor.
Pagina's met externe links:
