Medulla oblongata / Verlengde merg

picture info Life Science Databases(LSDB). - from Anatomography see footnotes

Woord vooraf: Het brein werkt als één geheel samen. Hersenfuncties lopen verspreid door de hersengebieden en komen voort uit de uitwisseling tussen de gebieden. Toch zijn er wel klachten aan te wijzen per hersengebied.

Medulla betekent merg. Oblongus betekent langwerpig.

Andere namen voor het verlengde merg zijn: medulla prolongata, bulbus cerebri (bulbus betekent bolvormig orgaan, cerebri betekent hersenen), bulbus medullae, bulbus rhachidicus, caudex encephali communis (caudex betekent verdikte steel, encephali betekent hersenen), rhombencephalon oblongatum en langachtig merg.

Onderdeel van de hersenstam

Het verlengde merg (medulla oblongata) is het onderste gedeelte van de hersenstam.
We kunnen de hersenstam onderscheiden in drie delen.
Van boven naar onderen:

• de middenhersenen (mesencephalon)
• de pons (Brug van Varol)
• de medulla oblongata (het verlengde merg).

Het verlengde merg ligt vlak boven het achterhoofdsgat (foramen magnum) in de schedel. Het ligt vóór en deels lager dan de kleine hersenen. Het is de overgang tussen rug en hersenen. Er is niet echt een duidelijke overgang tussen het ruggenmerg en het verlengde merg; het gaat gewoon geleidelijk in elkaar over. Samen met de pons, het vierde ventrikel en de kleine hersenen maakt het deel uit van de achterhersenen (hindbrain).

Het verlengde merg heeft een conische vorm, bovenaan is het 2 centimeter groter in doorsnede dan onderaan. Het is 3 centimeter lang.

Er bevinden zich twee ovale structuren in het verlengde merg. In het meest caudale gedeelte van de hersenstam. Caudaal betekent 'richting de voeten of staart' De olijven bevatten de olijfkernen (olivia).

Piramidekruising

Hier kruisen de zenuwbanen van links naar rechts en andersom. Het linkerdeel van de hersenen stuurt spieren in het rechterdeel van het lichaam aan, en andersom.
De rechterhersenhelft stuurt de linker lichaamshelft aan.

De informatie vanuit de rechterkant van het lichaam komt in de linkerhersenhelft aan en wordt daar verwerkt en vice versa komt de informatie van de linker lichaamshelft aan in de rechterhersenhelft en wordt aldaar verwerkt.

Onderste vier hersenzenuwen

BruceBlaus. When using this image in external sources it can be cited as: Blausen.com staff (2014). "Medical gallery of Blausen Medical 2014". WikiJournal of Medicine 1 (2). DOI:10.15347/wjm/2014.010. ISSN 2002-4436. - Own work

Het verlengde merg bevat de kernen van de vier onderste hersenzenuwen:

• de nervus glossofaryngeus (CN IX)
• de nervus vagus (CN X),
• de nervus accessorius (CN XI)
• de nervus hypoglossus (CN XII). (ondertongzenuw)

Functie

Het verlengde merg beheert en controleert vrijwillige en onvrijwillige functies van de hersenen.
Het verlengde merg bevat kernen die betrokken zijn bij het regelen van:

• hartslag en bloeddruk (cardiovasculaire functie).
  
• verwijding en vernauwing van kleine bloedvaten (vasomotorisch centrum) om meer zuurstof toe te voeren of minder als dat niet nodig is en reageert op de hartfuncties.
  
• ademhaling, aansturing ademhalingsspieren, hoesten (respiratoire functie). Het detecteert de zuurstof- en kooldioxidelevels in de bloedvaten en stuurt daarop signalen naar de hartspieren, het middenrif (grootste ademhalingsspier) en de longen. 
  
• waken, slapen en weer ontwaken.
• automatische reflexen zoals:
  • niezen, zelfs het met kracht uitblazen /uitstoten van vreemde voorwerpen in de neus
  • braken en kokhalsreflexen
    
  • slikken.
• het spijsverteringsstelsel.
• aandrang tot plassen.
• vrijwillige spierbewegingen; Er zijn talloze zenuwen die van vitaal belang zijn voor het hoofd, de schouder, de voedselvertering en de beweging van de mond.

Letsel

Schade aan het verlengde merg kan niet alleen leiden tot verstoringen in alle genoemde functies, maar ook gevoelsstoornissen en verlamming veroorzaken. 

Het verlengde merg speelt een cruciale rol in het aansturen van autonome lichaamsfuncties, zoals hartslag, bloeddruk en ademhaling, die zonder bewuste wil plaatsvinden. Letsel aan dit gebied kan daarom ernstige gevolgen hebben en zelfs levensbedreigend zijn.

Dit kan resulteren in verschillende problemen, waaronder:

• Gevoelloosheid en stoornissen in het gevoel
  
  
• Zure oprispingen en het terugvloeien van maaginhoud naar de slokdarm.
  
  
• Moeite met het doorslikken van voedsel.
  
  
• Verlammingsverschijnselen.
  
  

• Disbalans bij lichaamsbewegingen.
  
  
• Het Medullair abces met verminderde bewustzijnsniveau's
  
  
• MSA (Meervoudige Systeematrofie) is een neurologische aandoening die schade veroorzaakt aan zenuwcellen in meerdere hersengebieden, waaronder het verlengde merg. Dit kan leiden tot problemen met de blaasfunctie, beweging, coördinatie en evenwicht. Een kenmerkend symptoom is vaak een lage bloeddruk bij het opstaan en lopen. Lees meer op onze speciale pagina over MSA.
  
  
• Het syndroom van Avellis.
  
  
• Het syndroom van Wallenberg of PICA syndroom.
  
  
• CSAS ofwel het Centraal SlaapapneuSyndroom.
  Dit is een slaapstoornis die kan ontstaan door hersenletsel, waarbij de hersenen tijdens het slapen moeite hebben om de ademhaling goed aan te sturen. CSAS gaat vaak gepaard met hypercapnie.
  
  
• Hypercapnie is een aandoening waarbij het evenwicht tussen zuurstof en koolstofdioxide in het bloed wordt verstoord, wat leidt tot een ophoping van koolstofdioxide in het bloed. Lees over de gevolgen van een te hoog koolzuurgasgehalte via de link hypercapnie.

Ademhaling

De nervus phrenicus is een belangrijke zenuw die helpt bij het ademhalen. Deze zenuw stuurt het middenrif aan, de belangrijkste ademhalingsspier.
Hij komt vanuit de zenuwwortels C3, C4 en C5 in de nek. Er bestaat een handig Engels ezelsbruggetje om deze oorsprong te onthouden: "C3, 4, and 5 keep the diaphragm alive."
Het signaal om te ademen begint in het verlengde merg, de medulla oblongata, dat laatste deel van de hersenstam.


Wanneer de middenrifzenuw beschadigd is kan dit een middenrifparese veroorzaken, waarbij het middenrif verzwakt raakt of niet meer functioneert. Dat wil zeggen gedeeltelijk (eenzijdig) of volledig verlamd. 
Dit leidt tot ademhalingsproblemen, kortademigheid bij inspanning, bukken, liggen, baden of zwemmen, vermoeidheid, verminderde longcapaciteit en verhoogd risico op complicaties zoals longinfecties.

Een andere naam voor middenrifparese is een diafragmaparese.

Oorzaken voor een beschadiging van de nervus phrenicus komt bijvoorbeeld door hersenletsel, M.S, A.L.S, compressie – vanwege een tumor in de borstholte, operatie, diabetische neuropathie of virus.
De behandeling hangt af van de oorzaak en richt zich meestal op het verlichten van de symptomen. Vaak gebeurt dit met beademing via een masker, of middels een CPAP-apparaat (een apparaat dat zorgt voor constante luchtstroom, ook met een masker).

We lichten nog een specifiek syndroom uit:

Syndroom van Avellis

Het syndroom van Avellis ontstaat door een beroerte in de zijkant van het verlengde merg. Een andere naam is ischemie van de laterale medulla oblongata. Het veroorzaakt een spierverlamming aan één zijde (hemiparalyse) van het strottenhoofd en van het zachte gehemelte.

Klachten:

• acuut ontstane slikstoornis (dysfagie).
• verlamming van de stemband aan dezelfde kant (de ipsilaterale zijde) van het infarct.
• verminderd pijn- en temperatuurgevoel (vitale sensibiliteit) in de nek, romp en extremiteiten aan de tegenovergestelde zijde (contralaterale zijde) van het infarct.
• mogelijk gepaard met hoofdpijn, slikklachten, misselijkheid en braken en / of centrale aangezichtsverlamming (facialisparese).
  
  

Het syndroom komt voor bij herseninfarcten van de bloedvaten arteria cerebelli inferior posterior (PICA) en arteria vertebralis maar ook bij ziekte van Lyme/ borreliose, mononeuritis van de nervus vagus en bij TIA’s.

Wallenberg Syndroom / PICA syndroom

Van dit specifieke syndroom door een infarct in het verlengde merg hebben we een een eigen pagina gemaakt. Wallenberg syndroom / PICA syndroom (of lateraal medullaire syndroom).