Medulla oblongata / Verlengde merg

picture info Life Science Databases(LSDB). - from Anatomography see footnotes

Woord vooraf: Het brein werkt als één geheel samen. Hersenfuncties lopen verspreid door de hersengebieden en komen voort uit de uitwisseling tussen de gebieden. Toch zijn er wel klachten aan te wijzen per hersengebied.

Medulla betekent merg. Oblongus betekent langwerpig.

Andere namen voor het verlengde merg zijn: medulla prolongata, bulbus cerebri (bulbus betekent bolvormig orgaan, cerebri betekent hersenen), bulbus medullae, bulbus rhachidicus, caudex encephali communis (caudex betekent verdikte steel, encephali betekent hersenen), rhombencephalon oblongatum en langachtig merg.

Onderdeel van de hersenstam

Het verlengde merg (medulla oblongata) is het onderste gedeelte van de hersenstam.
We kunnen de hersenstam onderscheiden in drie delen.
Van boven naar onderen:

• de middenhersenen (mesencephalon)
• de pons (Brug van Varol)
• de medulla oblongata (het verlengde merg).

Het verlengde merg ligt vlak boven het achterhoofdsgat (foramen magnum) in de schedel. Het ligt vóór en deels lager dan de kleine hersenen. Het is de overgang tussen rug en hersenen. Er is niet echt een duidelijke overgang tussen het ruggenmerg en het verlengde merg; het gaat gewoon geleidelijk in elkaar over. Samen met de pons, het vierde ventrikel en de kleine hersenen maakt het deel uit van de achterhersenen (hindbrain).

Het verlengde merg heeft een conische vorm, bovenaan is het 2 centimeter groter in doorsnede dan onderaan. Het is 3 centimeter lang.

Piramidekruising

Hier kruisen de zenuwbanen van links naar rechts en andersom. Het linkerdeel van de hersenen stuurt spieren in het rechterdeel van het lichaam aan, en andersom.
De rechterhersenhelft stuurt de linker lichaamshelft aan.

De informatie vanuit de rechterkant van het lichaam komt in de linkerhersenhelft aan en wordt daar verwerkt en vice versa komt de informatie van de linker lichaamshelft aan in de rechterhersenhelft en wordt aldaar verwerkt.

Onderste vier hersenzenuwen

BruceBlaus. When using this image in external sources it can be cited as: Blausen.com staff (2014). "Medical gallery of Blausen Medical 2014". WikiJournal of Medicine 1 (2). DOI:10.15347/wjm/2014.010. ISSN 2002-4436. - Own work

Het verlengde merg bevat de kernen van de vier onderste hersenzenuwen:

• de nervus glossofaryngeus (CN IX)
• de nervus vagus (CN X),
• de nervus accessorius (CN XI)
• de nervus hypoglossus (CN XII). (ondertongzenuw)

Functie

Het verlengde merg beheert en controleert vrijwillige en onvrijwillige functies van de hersenen.
Het verlengde merg bevat kernen die betrokken zijn bij het regelen van:

• hartslag en bloeddruk (cardiovasculaire functie).
  
• verwijding en vernauwing van kleine bloedvaten (vasomotorisch centrum) om meer zuurstof toe te voeren of minder als dat niet nodig is en reageert op de hartfuncties.
  
• ademhaling, aansturing ademhalingsspieren, hoesten (respiratoire functie). Het detecteert de zuurstof- en kooldioxidelevels in de bloedvaten en stuurt daarop signalen naar de hartspieren, het middenrif (grootste ademhalingsspier) en de longen. 
  
• waken, slapen en weer ontwaken.
• automatische reflexen zoals:
  • niezen, zelfs het met kracht uitblazen /uitstoten van vreemde voorwerpen in de neus
  • braken en kokhalsreflexen
    
  • slikken.
• het spijsverteringsstelsel.
• aandrang tot plassen.
• vrijwillige spierbewegingen; Er zijn talloze zenuwen die van vitaal belang zijn voor het hoofd, de schouder, de voedselvertering en de beweging van de mond.

Letsel

Schade in het verlengde merg kan op alle genoemde functies verstoring geven naast gevoelsstoornissen en verlamming. Omdat het verlengde merg verantwoordelijk is voor het regelen van verschillende autonome functies in het lichaam, zoals hartcontractie, bloedvaten en ademhaling, kan letsel direct ingrijpen in het leven. Iemand kan komen te overlijden.

Het kan leiden tot sensorische problemen zoals:

• gevoelloosheid, gevoelsstoornissen.
• zure oprispingen, terugvloeien van maaginhoud in de slokdarm.
• moeite met het doorslikken van voedsel.
• verlamming.
  
  

Het kan leiden tot:

• Medullair abces. Dat is een zeldzame aandoening met verminderde bewustzijnsniveaus.
• MSA / meervoudige systeematrofie.
  • Multi / Multiple - meervoudig
  • Systeem - hersenstructuren die verschillende functies controleren
  • Atrofie - verlies aan cellen of beschadiging
    Dat is een neurologische aandoening die de zenuwcellen beschadigt bij meerdere hersengebieden maar onder andere ook de medulla oblongata. Het kan problemen geven met verschillende autonome functies, zoals coördinatie, beweging en evenwicht, blaascontrole. Typerend is vaak een lage bloeddruk vooral bij opstaan en lopen. Zie onze speciale pagina over MSA. 
  • Ook het CSAS syndroom/ Centraal slaapapneusyndroom wordt beschreven bij MSA.
• disbalans bij lichaamsbewegingen.
• verstoring van het zuurstof- en kooldioxidegehalte in het bloed; hypercapnie (te hoog koolzuurgas in het bloed).
• het Centraal slaapapneusyndroom CSAS, een slaapstoornis die een gevolg van hersenletsel kan zijn, waarbij de hersenen slecht of onvoldoende de ademhaling aanstuurt in de slaap. Kenmerkend is de zeer grote moeite om in slaap te vallen, dat uren kan duren. De persoon wordt meermalen wakker als er niet geademd wordt uit een overlevingsreflex. Als dit zo vaak per nacht voorkomt dan is men enorm moe tegen de tijd van het opstaan uit bed. De medulla oblongata is hier vaak bij betrokken.
• te weinig ademhalen (hypoventilatie)
• meerdere syndromen:
  
  • Avellis
  • Wallenberg.

We lichten nog een specifiek syndroom uit:

Syndroom van Avellis

Het syndroom van Avellis wordt veroorzaakt door een infarct in de zijkant van de medulla oblongata (laterale zijde). Een andere naam is ischemie van de laterale medulla oblongata. Het veroorzaakt een spierverlamming aan één zijde (hemiparalyse) van het strottenhoofd en van het zachte gehemelte.

Klachten:

• acuut ontstane slikstoornis (dysfagie).
• verlamming van de stemband aan dezelfde kant (de ipsilaterale zijde) van het infarct.
• verminderd pijn- en temperatuurgevoel (vitale sensibiliteit) in de nek, romp en extremiteiten aan de tegenovergestelde zijde (contralaterale zijde) van het infarct.
• mogelijk gepaard met hoofdpijn, slikklachten, misselijkheid en braken en / of centrale aangezichtsverlamming (facialisparese).
  
  

Het syndroom komt voor bij herseninfarcten van de bloedvaten arteria cerebelli inferior posterior (PICA) en arteria vertebralis maar ook bij ziekte van Lyme/ borreliose, mononeuritis van de nervus vagus en bij TIA’s.

Wallenberg Syndroom / PICA syndroom

Van dit specifieke syndroom door een infarct in het verlengde merg hebben we een een eigen pagina gemaakt. Wallenberg syndroom / PICA syndroom (of lateraal medullaire syndroom).