De functie van de gyrus fusiformis

De fusiforme gyrus is een deel van de hersenen dat zich aan de onderkant van de slaapkwab (temporale kwab) bevindt. Dit gebied is nodig om gezichten, voorwerpen en visuele patronen (herkenbare beelden of vormen) te herkennen en te onderscheiden. Daarnaast helpt het ook bij het verwerken van kleuren en het lezen van woorden.

Samengevat:

• herkennen en lezen van woorden 
• gezichtsherkenning
• lichaamsherkenning
• herkennen en onderscheiden van patronen en voorwerpen
• verwerken van kleuren.

Wat zijn de gevolgen als je letsel hebt in de gyrus fusiformis?

Zoals al uit de opsomming blijkt van de functie van de gyrus fusiformis, geeft het ook op die gebieden problemen bij een beschadiging.
Een van de bekendste gevolgen is prosopagnosie, ook wel gezichtsblindheid genoemd, waarbij iemand moeite heeft om gezichten te herkennen, zelfs van mensen die ze goed kennen. Soms ziet een gezicht er vervormd uit.
Andere mogelijke effecten zijn moeilijkheden met het identificeren van objecten en patronen (visuele agnosie) of problemen met het onderscheiden van kleine visuele details en kleuren.

Oorzaken van letsel in de gyrus fusiformis

De gyrus fusiformis kan beschadigd raken door verschillende oorzaken. Een veelvoorkomende oorzaak is een beroerte, waarbij een onderbreking van de bloedtoevoer naar dit gebied kan leiden tot functieverlies. Traumatisch hersenletsel door bijvoorbeeld een ongeval kan eveneens schade veroorzaken of een operatie aan de slaapkwab (temporale lobectomie). Daarnaast kunnen neurologische aandoeningen zoals epilepsie, tumoren of degeneratieve ziektes, waaronder Alzheimer, een negatieve invloed hebben op de gyrus fusiformis. Tot slot kan een infectie of ontsteking in de hersenen (hersenontsteking (encefalitis) ook letsel veroorzaken, met mogelijke gevolgen voor cognitieve en visuele functies.

Waar in de hersenen ligt de gyrus fusiformis?

De gyrus fusiformis is een belangrijk onderdeel van de laterale temporale kwab (slaapkwab) en de achterhoofdskwab (occipitaal kwab). Lateraal betekent aan de de zijkant liggend. De neuroloog anatoom Brodmann heeft de hersengebieden in 1909 genummerd en de gyrus fusiformis is 'Brodmann gebied nummer 37'.
Het wordt  in het Engels ook wel de fusiform gyrus of lateral occipitotemporal gyrus genoemd.

De gyrus fusiformis is ook een onderdeel van het visuele verwerkingssysteem.
Samen zorgen deze gebieden voor het waarnemen, interpreteren en begrijpen van visuele informatie, zoals kleur, beweging en vorm. 

Neuropsychologisch onderzoek toont aan dat gezichtsherkenning mogelijk is door een uitgebreid netwerk in het visuele deel van de hersenen of ventrale visuele route. Dit netwerk strekt zich uit van de achterkant van het hoofd (laterale achterhoofdsulcus) tot aan de zijkant van de slaap (temporale pool).

De fusiforme gyrus  en het voorste deel van de slaapkwab (anterieure temporale cortex) werken samen om gezichten te herkennen. Letsel in het voorste deel van de slaapkwab (anterieure temporale cortex), geeft moeite om gezichten te onthouden en letsel in de gyrus fusiformis moeite om gezichten te herkennen.
In de rechterhelft van de slaapkwab, zit een gebied dat ervoor zorgt dat je gezichten in één keer als geheel kunt herkennen. In de linkerhelft van de hersenen worden juist de kleine details van gezichten bekeken en opgeslagen. 

Wat betekent gezichtsblindheid (prosopagnosie) in de praktijk?

Iemand kan zich niet herkennen in de spiegel. Diegene herkent niet de gezichten van de eigen partner, kinderen, ouders vrienden en andere bekenden. Ook niet op foto's. Nieuwe gezichten worden niet onthouden. Mensen in uniform of met allemaal dezelfde outfit lijken allemaal dezelfde. Het bemoeilijkt het kijken van een film of theaterstuk omdat de personages niet herkend worden.

Het is extra lastig als je iemands gezichtsuitdrukking niet herkent. Dan weet je niet goed hoe diegene zich voelt.
We hebben een speciale pagina geschreven over gezichtsblindheid (prosopagnosie).

Omgaan met gezichtsblindheid

In de revalidatiekliniek leert iemand vaak al hoe je kunt omgaan met beperkingen en hoe je gezichten beter kunt herkennen (compensatiestrategie). Mensen leren dan goed op te letten op details zoals een snor, een bril, de manier van lopen, een specifieke geur of de haarkleur.Je kan ook afspreken met bekenden dat ze hun naam noemen als ze je ontmoeten of binnenkomen. Bij familie of vriendenbijeenkomsten kan je vragen of iedereen een naambordje draagt.

In de film van Oliver Sacks zie je hoe de man die zijn vrouw voor een hoed aanzag per ongeluk naar de kapstok grijpt, maar in plaats daarvan het hoofd van zijn vrouw vastpakt. Oliver Sacks, die zelf ook gezichtsblindheid heeft, was daarnaast neuroloog. Bekijk hier een filmpje dat uitlegt wat het betekent als je voorwerpen niet herkent en als je personen niet herkent.

Bronnen