Wat is microangiopathie?

Inleiding

Microangiopathie is een ziekteproces waarbij de kleinste bloedvaatjes, zoals haarvaten, arteriolen en venulen, beschadigd raken door veroudering, hoge bloeddruk, diabetes, aderverkalking of auto-immuunziekten.
Een andere naam is kleine bloedvataandoeningen of microvasculaire aandoeningen. 

Het ziekteproces tast de fijne vaatstructuren aan in het hart, de nieren, het netvlies of de hersenen. De wanden van de kleine bloedvaatjes worden daarbij dikker of beschadigd.

Hierdoor stroomt er minder bloed door de bloedvaatjes en komt er minder zuurstof bij de omliggende weefsels. Dat kan grote gevolgen hebben. Het kan leiden tot klachten zoals pijn, weefselbeschadiging of afsterven van weefsel.

Microangiopathie in de hersenen

kleine bloedvaatjes: grote gevolgen

In de hersenen heet deze afwijking cerebrale microangiopathie.
Cerebrale microangiopathie wordt soms als een synoniem voor Small Vessel Disease (SVD) gebruikt. 


Littekenvorming

Wanneer kleine bloedvaten in de hersenen beschadigd zijn en er littekens ontstaan (gliosis), betekent dit dat belangrijke hersencellen (zenuwcellen) flink beschadigd zijn. Deze kapotte cellen worden daarna vervangen door 'ondersteunende gliacellen'. De keerzijde is dat mogelijk deze littekentjes de communicatie tussen hersencellen verstoren. De veranderingen in de kleine bloedvaten van de hersenen, is vaak zichtbaar op MRI-scans als witte stofafwijkingen. 

Symptomen en gevolgen
Symptomen kunnen variëren van milde cognitieve problemen zoals vergeetachtigheid tot veel ernstigere complicaties zoals een beroerte (CVA), bloed lekken en daarmee kleine bloedingen, micro-infarcten, lacunaire infarcten en een opeenstapeling van kleine en/of grote herseninfarcten kan leiden tot vasculaire dementie, beter bekend als "multi-infarctdementie" (MID).

Bij sommige mensen verloopt deze aandoening echter volledig zonder symptomen.

Gevolgen van schade:

• het denken, zoals problemen met het geheugen, concentratiestoornissen en een verminderd vermogen om problemen op te lossen. Zie de pagina cognitieve gevolgen.
• het gedrag en de emoties, zoals stemmingsstoornissen, waarbij opvalt hoe snel de stemming om kan slaan: plotseling geïrriteerd of ongeduldig reageren. Zie de pagina emoties, gedrag en relaties.
• de motoriek (bewegen), zoals balans- en coördinatieproblemen (ataxie), kans op verslikken (dysfagie), moeite met goed articuleren (dysartrie).

Wat is er aan te doen?
Herstel is meestal niet mogelijk, maar het is belangrijk om de schade zo veel mogelijk te beperken door de bloedsuiker en bloeddruk goed onder controle te houden, te bewegen en een gezonde leefstijl te hanteren.

Hoe klein is micro? 

De bloedvaten bij een microangiopathie zijn microscopisch klein, met een doorsnede (diameter) die meestal varieert tussen 5 en 10 micrometer. Ter vergelijking: een menselijke haar heeft een gemiddelde diameter van ongeveer 70 micrometer, wat betekent dat deze bloedvaten veel kleiner zijn en alleen zichtbaar onder een microscoop.
Gemiddeld zijn haarvaatjes ongeveer 0,5 tot 1 millimeter lang en gaan dan over in een andere haarvaatje of in een iets minder klein bloedvat.

Een microaneurysma (oranje pijl), vaatverwijding (blauwe pijl) en bloedvaatjes die gekronkeld zijn (gele pijl) in het netvlies van het oog. Bekijk een afbeelding van de witte schade door cerebrale microangiopathie via deze link.

Overeenkomst en verschil tussen SVD en microangiopathie

Small Vessel Disease (SVD) en cerebrale microangiopathie worden vaak in dezelfde context genoemd, omdat ze beide aandoeningen zijn die verband houden met kleine bloedvaten in de hersenen.

Small Vessel Disease is een verzamelnaam voor schade aan kleine bloedvaatjes, zoals schade door hoge bloeddruk of diabetes.

Cerebrale microangiopathie betekent schade aan de kleine bloedvaten in de hersenen. Dit wordt vaak op MRI-scans gezien als afwijkingen in de witte stof van de hersenen.

Beide termen worden gebruikt om schade aan de kleine bloedvaten te beschrijven, wat kan leiden tot problemen zoals beroertes, cognitieve achteruitgang en vasculaire dementie.
 

De overeenkomst en de verschillen tussen een lacunair infarct, microbloeding, small vessel disease, microangiopathie en CAA?

Een heel klein infarct, ook wel een lacunair infarct genoemd, ontstaat door een afsluiting van een klein bloedvat in de hersenen. Deze infarcten horen vaak bij problemen met de kleine bloedvaten in de hersenen.

Een heel kleine hersenbloeding, ook wel een microbloeding genoemd, wijst op lekkage van bloed uit deze kleine bloedvaten.

Wanneer dergelijke letsels vaker voorkomen, kan dat een indicatie zijn van Small Vessel Disease (SVD). SVD wordt gekenmerkt door structurele schade aan de kleine bloedvaten, wat kan leiden tot zowel infarcten als bloedingen.

Daarnaast kan het ontstaan van meerdere microbloedingen of kleine infarcten ook wijzen op microangiopathie, een aandoening waarbij de kleine bloedvaten in het lichaam, inclusief de hersenen, beschadigd raken.

In sommige gevallen kan het ook gaan om Cerebrale Amyloïde Angiopathie (CAA), waarbij eiwitafzettingen in de wanden van de kleine bloedvaten in de hersenen leiden tot bloedingen of verstoringen in de bloeddoorstroming.

De aandoeningen lijken op elkaar in oorzaken en gevolgen, maar verschillen in kenmerken en behandeling.

Woorduitleg

Microangiopathie wordt ook wel geschreven als micro-angiopathie.

Het woord is samengesteld uit twee delen: "angio" en "pathie."
Het woord angio is afkomstig uit het Grieks en betekent "bloedvat".
Het tweede deel, pathie, heeft eveneens een Griekse oorsprong en staat voor "ziekte" of "aandoening". Samen beschrijft angiopathie dus letterlijk een ziekte of aandoening van de bloedvaten.