Introductie en samenvatting

Na een hersenletsel stromen tranen sneller of vinden mensen het lastig emotionele uitbarstingen te beheersen. Let op: sommige mensen kunnen juist helemaal niet meer huilen na hun hersenbeschadiging. Zie onderaan deze pagina voor de info daarover.

Huilen is niet altijd een teken van verdriet. De tranen passen vaak niet bij de emotie. Met andere woorden: De tranen laten iets anders zien dan wat iemand voelt.

In de beginfase na hersenletsel is veel huilen normaal door de schok en het verdriet over de levensverandering. Maar vaak blijft dit huilen. Mensen met hersenletsel kunnen plotseling in tranen uitbarsten of emotioneel geladen raken bij iets moois, maar ook bij een kleine schrik of minimale teleurstelling. Veel mensen noemen zichzelf 'emotioneel incontinent'.

Realiseer je dat dit voor mensen met hersenletsel vaak storend en gênant is. Vraag altijd waar de tranen voor staan. Voorbeeld: Misschien kan je je als gezond persoon voorstellen dat je je zou generen als een foto van een onbekend gezin, de tranen over de wangen laat lopen. Voor jou is dat neutraal, terwijl iemand met hersenletsel hier sterk op zou kunnen reageren. Dit komt doordat hersenletsel emotionele regulatie beïnvloedt, waardoor emoties onverwacht en intens kunnen opkomen. Ook kan het een pijnlijke associatie geven waarbij het verlies ineens gevoeld wordt.

Hersenletsel verandert niet alleen het lichaam, maar ook de gevoelens en emoties.

Uitgebreidere informatie
Huilreflex onder controle of uit balans?

Als kind leren we al om onze emoties onder controle te houden en niet zomaar te huilen (= huilreflexen beheersen). Voor de meeste volwassenen is huilen het moment waarop anderen zien wat je voelt.

Bij een gezond persoon zijn de neurotransmitters in balans. Ze zorgen ervoor dat prikkels en remmingen goed werken, ook als het om emoties gaat. Deze stoffen werken samen met zenuwbanen die emoties regelen en met zenuwbanen die emoties laten zien. Bij hersenletsel kan hier schade aan ontstaan. Simpel gezegd is dit een gevolg van schade aan de hersengebieden die verantwoordelijk zijn voor het reguleren van emoties.  Alle tekst valt onder copyrightbeleid!©

Er zijn verschillende oorzaken en verschillende uitingen van huilen na hersenletsel.

Huilbuien kunnen heftig zijn en ook volledig in strijd zijn met het gevoel dat iemand op dat moment heeft. Het kan buiten proportie en overdreven lijken.
Huilen hoeft niet een uiting van verdriet te zijn en kan niet voorkomen worden door gezellige dingen te doen. Het kan niet behandeld worden door gesprekken met een psycholoog.

Huilen kan ook een normale reactie zijn op het (levend) verlies. Je leeft, maar je bent ook in de toekomst mogelijkheden kwijt of je zal nooit je drom waar kunnen maken noch een toekomstvisie. Die pijn kan dus ook voelbaar worden op het moment in de toekomst dat je voelt...ja hier had ik kunnen staan. Dit had ik kunnen zijn als ik geen hersenletsel had opgelopen.

Een ander voorbeeld is het ouderschap van een kind met een beperking, waarbij het verlies van een 'normaal' toekomstbeeld continu voelbaar kan zijn. Dit type verlies is vaak moeilijk te herkennen in de maatschappij, omdat er geen duidelijk moment van afscheid nemen is. Het blijft een proces dat doorlopend aandacht en verwerking vraagt, zowel emotioneel als praktisch.

Nieuwe situaties kunnen daarom opnieuw het gevoel van verlies geven. Chronisch verlies kan in de tijd intenser gaan voelen. Het is belangrijk om de verschillende manieren van huilen of tranen te onderscheiden. Alle tekst valt onder copyrightbeleid!©

Er kan onderscheid gemaakt worden in 9 oorzaken.
(! Meerdere vormen kunnen tegelijkertijd voorkomen)

• dwanghuilen (Pseudobulbair effect/ PBA). Iemand heeft aanvallen van onvrijwillig of oncontroleerbaar huilen of lachen. Dat kan komen door dubbelzijdige uitval van de aangezichts- en keelspieren. Medicijnen kunnen verlichten. Volg de link voor meer info.
  
• overprikkeling huilen. Iemand heeft teveel zintuiglijke of cognitieve prikkels ontvangen om te verwerken, het kan leiden tot een huilbui die niet oplucht.
  
• vermoeidheid huilen. Iemand kan te moe en overbelast zijn door het hersenletsel en kan niets anders meer doen dan huilen. Als de huilbui leidt tot het in slaap vallen kan het opluchting geven, anders niet.
  
  • NB! overprikkeling huilen en vermoeidheid huilen kunnen samenvallen.
• traanreflex niet meer kunnen beheersen. Een kleine emotie van blijheid, schoonheid, licht verdriet, lichte teleurstelling of lichte stress kan iemand in tranen brengen. Dat kan iemand niet tegenhouden. Alle tekst valt onder copyrightbeleid!©
  
• emotie vergroot ervaren. Genieten van muziek wordt bijvoorbeeld intens genieten van muziek waarbij de tranen stromen.
• huilen als enige uiting van emotie hebben. Elke emotie; bang, boos, blij, bedroefd kan tot tranen leiden.
  
• verdriet en depressie. De gevoelens van verdriet of zwaarmoedigheid eenzaamheid kunnen de tranen laten stromen. Leven met hersenletsel is chronisch levend verlies. Huilen kan een normale reactie zijn op het verlies. Nieuwe situaties kunnen opnieuw verlies geven. Chronisch verlies kan in de tijd intenser gaan voelen.
  De kans op een depressie is groter na hersenletsel. Bij 20-50% van de mensen die een beroerte hebben gehad, kan in het eerste jaar een depressie ontstaan. Voor andere oorzaken van hersenletsel zijn geen cijfers bekend. Een depressie zorgt niet alleen voor psychische klachten, maar kan ook je lichamelijke gezondheid beïnvloeden.
  
• post traumatische stress stoornis, PTTS. Hersenletsel kan een traumatische oorzaak hebben of kan zo'n krachtige confrontatie met het bijna dood zijn gegeven hebben, dat het kan leiden tot een PTSS. Professionele hulp zoeken is ons advies.
• wat dacht je van associaties of gedachtebruggetjes die je aan het huilen maken? Het kan best heftig zijn hoe groot de rol van associaties soms is. Een geur, een geluid of zelfs een klein detail kan ineens superintense herinneringen oproepen. Die gedachtebruggetjes kunnen zo krachtig zijn dat iemand met hersenletsel er helemaal emotioneel van wordt. Na hersenletsel moet het brein vaak harder werken om verbanden te leggen, en dat kan iemand een stuk gevoeliger maken voor emoties.
  Alle tekst valt onder copyrightbeleid!©
  
  

Hoe met de tranen om gaan?
Als de oorzaak bekend is, kunnen de omstanders er ook passender op reageren.
Als omstander kan je vragen waar de tranen voor staan, of wat de emotie is. Dan kan de persoon met hersenletsel zelf zeggen om er bijvoorbeeld maar geen aandacht aan te besteden omdat het bij het letsel hoort, of juist dat hij/zij nu erg verdrietig is. Alle tekst valt onder copyrightbeleid!©

Als iemand lijdt aan oncontroleerbare aanvallen van huilen en/of lachen (PBA of dwanghuilen) dan is het belangrijk om door te vragen. Het verschil tussen echt verdriet is soms moeilijk te zien. Zie de pagina PBA, in dat geval van 'dwanghuilen of pseudobulbair effect' kunnen medicijnen helpen. Afleiden kan dan helpen. Ook bij een depressie kunnen medicijnen verlichting geven.

Lees meer over het Pseudobulbair effect / dwanghuilen Alle tekst valt onder copyrightbeleid!©

Er zijn veel mensen met hersenletsel die niet meer kúnnen huilen.
Wanneer iemand door hersenletsel niet meer kan huilen, kan dit zowel emotionele als fysieke gevolgen hebben.

Huilen is een natuurlijke manier van emotionele ontlading en het verlies daarvan kan leiden tot gevoelens van frustratie, emotionele blokkades en zelfs stress. Daarnaast heeft huilen ook een sociale functie. Door je verdriet te tonen, begrijpen anderen beter wat je doormaakt en kunnen ze je steunen. Als je die uitlaatklep verliest, kun je het gevoel krijgen dat je minder verbonden bent met anderen, wat kan leiden tot een gevoel van eenzaamheid. 

Fysiek gezien kan het niet kunnen uiten van emoties, invloed hebben op het algehele welzijn, waaronder verhoogde stressniveaus en een verminderde kwaliteit van leven. Dat kan een forse belemmering geven in het leven.

Mensen kunnen soms wel de emotie voelen maar de tranen die de opluchting kunnen geven aan deze emotie komen niet. Elke emotie – of je nu bang, verdrietig, blij of ontroerd bent – brengt tranen met een unieke chemische samenstelling met zich mee. Soms is het essentieel dat deze stoffen het lichaam verlaten. Gebeurt dat niet, dan kunnen emoties zich opstapelen en uiteindelijk fysiek tot uiting komen.
Het hersenletsel beschadigt zo meer dan je lief is. Alle tekst valt onder copyrightbeleid!©

Lees meer over het Pseudobulbair effect / dwanghuilen.