Gebrek aan empathie

Deze pagina is onderdeel van de pagina over sociale cognitie. Lees daar meer.

"Van de ene op de andere dag geen empathie meer.."

Oorzaken
Verminderde empathie komt met name voor bij traumatisch hersenletsel ,maar wordt ook gemeld na een beroerte /CVA en na degeneratief letsel, denk bijv. aan Frontotemporaal degeneratie FTD e.a.
Hoewel elk letsel verschilt per locatie en in ernst/klachten, zijn er bepaalde hersengebieden die bijzonder kwetsbaar zijn voor traumatisch hersenletsel, waaronder de frontale en temporale hersengebieden.


Citaten
Zij: "Als ik blij of down ben, reageert hij niet. Van de ene op de ander dag, had hij geen empathie meer door zijn ongeluk".
Hij: "Ik voel me continu falen, doordat ze me het gevoel geeft dat ze iets van me verlangt, wat ik kennelijk niet doorheb."


Hoe is het als je geliefde van de ene op de ander dag door een ongeluk waarbij hersenletsel opgelopen is, jouw gevoelens niet meer lijkt te begrijpen, ze niet herkent en niet meer empathisch reageert?

Hoe is dat voor de betrokken persoon met hersenletsel? Als diegene niet meer kan aflezen hoe de ander zich voelt, geen blijdschap van angst kan herkennen? Het blijkt voor beide partijen moeizaam, eenzaam en het leidt tot afwijzing.


Relaties onder druk
Zowel voor de betrokken persoon met hersenletsel en de partner, familie en vrienden heeft dit gevolg een enorme impact op de sociale verhoudingen. Het zet (partner-, familie-, vriendschap-)relaties onder druk. Relaties werden verbroken of functioneerden veel minder. Emotioneel goed functioneren is een ontzettend groot onderdeel van welzijn en kwaliteit van leven.

Aantallen

Geschat wordt dat tussen 13% en 39% van de mensen met licht tot zwaar traumatisch hersenletsel aanzienlijke problemen met de herkenning van emotionele gezichts expressie kan hebben en daarmee een verminderde emotieherkenning.


Niet gerelateerd aan angst of depressie
Een groot deel van de traumatisch hersenletselpatiënten mist het vermogen om zich in te leven, maar het tekort lijkt niet gerelateerd te zijn aan een specifieke cognitieve stoornis of aan de ernst van het letsel (gemeten aan de ernst en duur van coma (GCS) en gat in geheugen (PTA)). (Hout en Williams.)

Meer mannen dan vrouwen
Van de onderzochte mensen bleken aanzienlijk meer mannen verminderde empathie te hebben dan vrouwen.
Er was in het onderzoek naar het gebrek aan empathie, geen opvallend verband tussen een depressie en emotionele empathie of tussen angst en emotionele empathie.

Wordt de gezichtsuitdrukking wel goed herkend?

De mogelijk bestaat dat de oorzaak  van minder empathisch reageren een verminderde herkenning van gezichtsuitdrukking is. Zelfs een handicap om zich verbaal goed te uiten en daarmee de juiste empathische woorden te vinden, kunnen de oorzaak zijn van ogenschijnlijk minder empathisch reageren.
Dat kunnen allemaal beletsels zijn voor een goede communicatie over gevoelens.

In een fractie van een seconde moeten de spierbewegingen van wenkbrauwen, mondhoeken, lippen, voorhoofd en het samenknijpen of iets openen van de ogen, hoeveelheid oogwit dat zichtbaar is, etc. gescand worden.

De herkenning van gezichtsuitdrukkingen wordt o.a. geregeld door de de posterior superior temporal sulcus, een groeve aan de rechterkant van het brein, achter het oor, in de temporaal kwab. Het zorgt dat wij mensen, bewegingen in bepaalde delen van het gezicht kunnen decoderen, en daarmee de gevoelsuitdrukking kunnen begrijpen.

Lees meer over de andere  betrokken hersengebieden op de pagina sociale cognitie.

 

Het is dus heel belangrijk om te weten of de persoon met hersenletsel wel de emotionele reacties / gezichtsuitdrukkingen van de ander herkent en kan labelen. Is er iets mis met de herkenning dan vergt het ook wat van de relatiepartner zonder hersenletsel, om de emoties te benoemen en niet alleen non-verbaal te reageren, dat wil zeggen: anders leren communiceren.


Bekijk de foto's van deze vrouw. Benoem de emoties die ze uitdrukt:

verminderdeempathie.jpg

Minder snel op de juiste woorden komen

Heeft de persoon met letsel moeite om de juiste woorden te vinden om te troosten, of de blijdschap bij de ander te verwoorden maar weet hij of zij wel een emotie te herkennen, dan is het belangrijk om ook dat van elkaar te weten. Communicatie bestaat meer dan uit woorden.

Een vertraagde informatieverwerking of verminderde snelheid van denken, kan ook de oorzaak zijn van niet 'op tijd' een sociaal gewenste reactie kunnen geven.

 

Pas als het probleem onderkend wordt, kan iets besproken worden en er zelfs eventueel therapie voor gezocht worden.

Beschadiging in het gevoelsleven

Tot slot kunnen mensen met hersenletsel beschadigingen hebben in de emotieregulerende hersengebieden en daadwerkelijk minder empathie voelen, niet meer mee kunnen voelen met de ander. Lees meer op de pagina sociale cognitie over de betrokken hersengebieden.

Wetenschap

In een recente publicatie vertellen onderzoekers dat ze proefpersonen met en zonder traumatisch hersenletsel, emotionele filmfragmenten hebben laten zien. Ze lieten zien hoe het personage in het filmfragment zich voelde, en onderzochten hoe deze mensen zich voelden tijdens het kijken naar de clip.


Hoewel deelnemers met traumatisch hersenletsel weliswaar niet zoveel empathische woorden als antwoord hadden, als mensen van dezelfde leeftijd zonder letsel, bleken ze echter wel 67% van de keren empathisch te reageren.

 

De empathische reacties van deelnemers met traumatisch hersenletsel bleken echter meer dan verdubbeld, als ze de emotie van de andere nauwkeurig observeerden en daarmee konden identificeren, in vergelijking met verkeerd herkende emoties (respectievelijk 71% versus 32%). Dat betekent in de praktijk dat met een extra inspanning, concentratie en oefening er winst te behalen zou zijn bij mensen bij wie dit specifieke probleem speelt. Echter niet iedereen heeft nog energie over voor deze extra concentratie, mede door de neurofatigue, hersenmoeheid.

 

Therapie

Een Nederlandse studie laat zien dat stoornissen in sociale cognitie effectief kunnen worden aangepakt door gebruik te maken van een uitgebreid behandelprotocol, dat leidt tot verbeteringen in het sociale functioneren van het dagelijks leven.

De therapie geeft zowel training in emotie-perceptie en lessen voor aanvaardbare gedragsreacties op de emoties van anderen. Dus daadwerkelijk léren empathischer te reageren.
Tot slot wordt ook aandacht besteed aan emotieregulatie; emotionele toestanden en gedrag te beheersen.

bronnen:
https://journals.lww.com/headtraumarehab/Abstract/2015/05000/A_Randomized_Controlled_Trial_of_Emotion.12.aspx

https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0003999318309389
https://psycnet.apa.org/doiLanding?doi=10.1037%2Fa0021908

Hout, R.L.L, Williamns, C., Inability to empathize following traumatic brain injury, Journal of the International Neuropsychological Society, Volume 14Issue 2= March 2008 , pp. 289-296

DOI: https://doi.org/10.1017/S1355617708080326

 

Martinez, Alex, cognitief wetenschapper en professor 'electrical and computer engineering' aan de Ohio State University. https://www.sciencedaily.com/releases/2016/04/160419183920.htm

Neumann, Dawn; Westerhof-Evers, Herma J .; Visser-Keizer, Annemarie C .; Fasotti, Luciano; Schönherr, Marleen C .; Vink, Martie ; van der Naalt, Joukje ; Spikman, Jacoba M., Bron: Journal of Head Trauma Rehabilitation , Volume 32, Number 5, September / October 2017, pp. 296-307 (12) Effectiveness of a Treatment for Impairments in Social Cognition and Emotion Regulation (T-ScEmo) After Traumatic Brain Injury: A Randomized Controlled Trial, Wolters Kluwer DOI: https://doi.org/10.1097/HTR.0000000000000332

 

Radice-Neumann D, Zupan B, Tomita M, Willer B. Training emotional processing in persons with brain injury. J Head Trauma Rehabil. 2009;24(5):313–323. View Full Text | PubMed | CrossRef


Srinivasan, J. D. Golomb, A. M. Martinez. A Neural Basis of Facial Action Recognition in Humans. Journal of Neuroscience, 2016; 36 (16): 4434 DOI: 10.1523/JNEUROSCI.1704-15.2016


  1. Tsaousides et al., The Journal Of Head Trauma Rehabilitation, September/October 2017 - Volume 32 - Issue 5 - p 354–365 2018, Improving Emotion Regulation Following Web-Based Group Intervention for Individuals With Traumatic Brain Injury, Doi: 10.1097/HTR.0000000000000345

https://www.ingentaconnect.com/content/wk/htr/2017/00000032/00000005/art00010
https://theconversation.com/amp/people-with-traumatic-brain-injury-who-often-lose-empathy-can-regain-it-with-treatment-116982?__twitter_impression=true&fbclid=IwAR2TYDtA4pK-LfeavaYBYQv_cQxxCVbwqVJraJ5MmEUvyQLNdd1zwURUqfU

 

Meer studies:

Baron-Cohen, S. (1995). Mind blindness: An essay on autism and theory of mind. Cambridge, MA: MIT Press.

Google Scholar

Danziger, N., Prkachin, K.M., & Willer, J.C. (2006). Is pain the price of empathy? The perception of other's pain in patients with congenital insensitivity to pain. Brain, 126, 24942507. CrossRef | Google Scholar

Davis, M.H. (1980). A multidimensional approach to individual differences in empathy. JCAS Catalogue of Selected Documents in Psychology (MS No. 2124); 10, 117. Google Scholar

Endberg, A.W. & Teasdale, T.W. (2004). Psychosocial outcome following traumatic brain injury in adults: A long term population based follow up. Brain Injury, 18, 533545. CrossRef | Google Scholar

Eslinger, P.J., Parkinson, K., & Shamay, S.G. (2002). Empathy and social-emotional factors in recovery from stroke. Current Opinion in Neurology, 15, 9197. CrossRef | Google Scholar

Grattan, L.M., Bloomer, R.H., Archambault, F.X., & Eslinger, P.J. (1994). Cognitive flexibility and empathy after frontal lobe lesion. Neuropsychiatry, Neuropsychology and Behavioral Neurology, 7, 251259. Google Scholar

Grattan, L.M. & Eslinger, P.J. (1989). Higher cognition and social behaviour: Changes in cognitive flexibility and empathy after cerebral lesions. Neuropsychology, 38, 175185. Google Scholar

Little, R. (1988). A test of missing completely at random for multivariate data with missing values. Journal of the American Statistical Association, 83, 11981202. CrossRef | Google Scholar

McDonald, S. & Flanagan, S. (2004). Social perception deficits after traumatic brain injury: Interaction between emotion recognition, mentalizing ability, and social communication. Neuropsychology, 18, 572579. CrossRef | Google Scholar

McDonald, S. & Saunders, J.C. (2005). Differential Impairment in recognition of emotion across different media in people with severe traumatic brain injury. Journal of the International Neuropsychological Society, 11, 392399.

CrossRef | Google Scholar

Mehrabian, A. (1997). Relations among personality scales of aggression, violence, and empathy: Validational evidence bearing on the Risk of Eruptive Violence Scale. Aggressive Behavior, 23, 433445. CrossRef | Google Scholar

Mehrabian, A. (2000a). Manual for the Balanced Emotional Empathy Scale (BEES). Available from Albert Mehrabian, 1130 Alta Mesa Road, Monterey, CA 93040. Google Scholar

Mehrabian, A. (2000b). Beyond IQ: Broad-based measurement of individual success potential or “emotional intelligence.” Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 126, 133239. Google Scholar

Milders, M., Fuchs, S., & Crawford, J.R. (2003). Neuropsychological impairments and changes in emotional and social behaviour following severe traumatic brain injury. Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology, 25, 157172.

CrossRef | Google Scholar

Oddy, M. (2003). Psychosocial consequences of brain injury. In R.J. Greenwood, M.P. Barnes, T.M. McMillan, & C.D. Ward (Eds.), Handbook of Neurological Rehabilitation ( 2nd ed.). Hove, UK: Psychology Press. Google Scholar

Rowland, S.M., Lam, C.S., & Leahy, B. (2005). Use of the Beck Depression Inventory-II (BDI-II) with persons with traumatic brain injury: Analysis of factorial structure. Brain Injury, 19, 7783. CrossRef | Google Scholar

Shamay-Tsoory, S.G., Tomer, R., Berger, B.D., & Aharon-Peretz, J. (2004a). Characterization of empathy deficits following prefrontal brain damage: The role of the right ventromedial prefrontal cortex. Journal of Cognitive Neuroscience, 15, 324337. Google Scholar

Shamay-Tsoory, S.G., Tomer, R., Goldsher, D., Berger, B.D., & Aharon-Peretz, J. (2004b). Impairment in cognitive and affective empathy in patients with brain lesions: Anatomical and cognitive correlates. Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology, 26, 11131127. Google Scholar

Singer, T., Seymour, B., O'Doherty, J., Kaube, H., Dolan, J.R., & Frith, C.D. (2004). Empathy for pain involves the affective but not sensory components of pain. Science, 303, 11571162. CrossRef | Google Scholar

Stambrook, M., Moore, A.D., Lubusko, A.A., Peters, L.C., & Blumenschein, S. (1993). Alternatives to the Glasgow Coma Scale as a quality of life predictor following traumatic brain injury. Archives of Clinical Neuropsychology, 8, 95103.

CrossRef | Google Scholar

Wechsler, D. (1997). Wechsler Adult Intelligence Scale ( 3rd ed.). San Antonio, TX: The Psychological Corporation.

 Google Scholar

Wells, R., Dywan, J., & Dumas, J. (2005). Life satisfaction and distress in family caregivers as related to specific behavioural changes after traumatic brain injury. Brain Injury, 19, 11051115. CrossRef | Google Scholar

Wilson, B.A., Alderman, N., Burgess, P.W., Emslie, H., & Evans, J.J. (1996). Behavioural Assessment of the Dysexecutive Syndrome. Bury St. Edmunds, England: Thames Valley Test Company. Google Scholar

Wilson, J.T., Teasdale, G.M., Hadley, D.M., Wiedmann, K.D., & Lang, D. (1993). Post-traumatic amnesia: Still a valuable yardstick. Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry, 56, 198201. Google Scholar

Wood, R.Ll. (2001). Understanding neurobehavioural disability. In R.Ll. Wood & T.M. McMillan (Eds.), Neurobehavioural Disability and Social Handicap following Traumatic Brain Injury (pp. 128). Hove, UK: Psychology Press. London: Taylor & Francis. Google Scholar

Wood, R.Ll. & Liossi, C. (2006). The ecological validity of executive tests in a severely brain injured sample. Archives of Clinical Neuropsychology, 21, 429437. CrossRef | Google Scholar

Wood, R.Ll. & Liossi, C. (2007). The relationship between general intellectual ability and performance on ecologically valid executive tests in a severe brain injury sample. Journal of the International Neuropsychological Society, 13, 9098. CrossRef | Google Scholar

Wood, R.Ll. & Rutterford, N.A. (2006). The impact of mild developmental learning difficulties on neuropsychological recovery from head trauma. Brain Injury, 20, 18. CrossRef | Google Scholar

Wood, R.Ll., Liossi, C., & Wood, L. (2005). The impact of head injury neurobehavioural sequelae on personal relationships: Preliminary findings. Brain Injury, 19, 845851. CrossRef | Google Scholar

Wood, R.Ll. & Williams, C. (2007). Neuropsychological correlates of alexithymia. Journal of the International Neurospychological Society, 13, 471479. Google Scholar